Jak mierzyć sukces w sporcie?

Po pracy idziesz na siłownię lub salę treningową – i to nie tylko po to, by mieć świetną sylwetkę? Dla jednych sport jest sposobem na oderwanie się od codziennych trosk, dla innych to dobra zabawa, jeszcze inni wiążą z nim swoją karierę. Wszyscy jednak chcą sobie jakoś radzić w tym świecie, w którym krew, pot i łzy często dosłownie towarzyszą postępom i płynącej ze sportu satysfakcji. Jak – nawet jeśli uprawiasz sport czysto amatorsko – stwierdzić, że osiągasz w nim sukces?

💡 Exclaimer: opisuję tutaj sytuacje w oparciu o przykłady z treningów tańca lub pole dance, ponieważ są one mi najbliższe, jednak z powodzeniem można je przełożyć na dowolną dyscyplinę. Chcę też podkreślić, że patrzę na sprawę z perspektywy amatorskiej, a nie profesjonalnej 🙂 Profesjonaliści z pewnością mają dodatkowe mierniki sukcesów, ale nie omija ich… dobrostan psychiczny.

Wiesz co to Dobrostan psychiczny?

Ostatnio natknęłam się na pojęcie dobrostanu psychicznego, co jest taką mądrą nazwą na ogólną ocenę zadowolenia ze swojego życia [1]. Składa się na niego ocena poznawcza (to, co udało mi się osiągnąć) i emocjonalna (jak się czuję w życiu, co budzi moją radość, a co złość lub smutek). Jeśli w naszym życiu przeważają pozytywne emocje i doświadczenia — jesteśmy zadowoleni ze swojego życia lub jego obszaru, w odwrotnym przypadku: budzi się w nas frustracja oraz niechęć. Jak widzicie, to pojęcie można przełożyć na każdą dziedzinę życia.

Naturalnie dobrostan psychiczny nie jest stały: to, co nas spotyka, wpływa na naszą ocenę życia. Jeśli teraz idzie mi świetnie z nowymi układami, figurami i przejściami, mam mnóstwo siły, nie oznacza, że na pewno będzie tak również za 5 lat.

Przyjrzyjmy się, co uważa się za składowe dobrostanu psychicznego [1].

1. Samoakceptacja
2. Rozwój osobisty
3. Cel w życiu
4. Kształtowanie środowiska zgodnie z własnymi potrzebami i oczekiwaniami
5. Autonomia
6. Pozytywne relacje z innymi

A teraz pomyślmy o tej liście w odniesieniu do sportu 👇

Dobrostan psychiczny w sporcie

Dlaczego poruszam temat dobrostanu w kontekście sportu i uważam go za kluczowy w kontekście oceny sukcesu? Bo kiedy jesteśmy zadowoleni z życia (nasz dobrostan psychiczny jest wysoki), jesteśmy bardziej efektywni w działaniach i lepiej wykorzystujemy coś, co naukowcy ładnie nazywają „zasobami środowiskowymi” [1]. Innymi słowy: kiedy jesteśmy zadowoleni z życia i swojego położenia w dziedzinie sportu, który uprawiamy (ale nie tylko, bo to co się dzieje w naszym życiu może wpływać na podejście do treningów), szybciej robimy postępy i jesteśmy bardziej zmotywowani. Brzmi jak coś, od czego zależy osiągnięcie sukcesu, prawda?

Czasami sama zapominam, że poza opanowanymi figurami i przejściami lub wygranymi zawodami w sporcie liczą się też inne rzeczy, takie jak: czas na odpoczynek, zdrowie, radość z treningów, czucie się dobrze ze swoim ciałem i akceptację własnych ograniczeń.

Przełożenie dobrostanu na sukces w sporcie

Cel

Jasne, wygrane zawody mogą być dla wielu niezaprzeczalnym miernikiem sukcesu. To formalne potwierdzenie, że w swojej kategorii jesteśmy mistrzami. Nie wszyscy jednak obierają sobie taki cel. Jeśli zapisałaś się na zajęcia z tańca, pole dance lub jogi po to, by poprawić sylwetkę, jednym z Twoich mierników będzie subiektywna ocena własnego ciała. Jeśli np. treningami chcesz wyrazić siebie oraz dzielić się swoimi układami lub interpretacją muzyki z innymi na Instagramie, bardziej zwrócisz uwagę na odbiór Twojego ruchu. Wszystko zależy od Ciebie, bo masz pełną autonomię (mam nadzieję!) w wyborze sportu lub stylu sportu. Przykładowo jeśli w pole dance nie czujesz się w elementach siłowo-akrobatycznych, boisz się ich, możesz skupić się na rurce obrotowej lub wybrać exotic pole. Jeśli nie lubisz tańców towarzyskich, pewnie zdecydujesz się na te style, które można tańczyć solo: hip hop, lyrical jazz lub taniec nowoczesny.

A co jeśli wydaje Ci się, że nie masz celu? Cóż, istnieją spore szanse, że po prostu zrezygnujesz. Jak wybrać cel, który będzie Ci przyświecał? Mówi się, że cele powinny być SMART, tzn. Specific, Measurable, Achievable, Relevant, Time-bound. Nie katuj się postanowieniem „w 2 tygodnie zrobię handspringa”, bo to nierealne (z perspektywy osoby początkującej)! Zamiast tego wybierz sobie figurę, do której jesteś w stanie realnie dojść np. w miesiąc. A potem wybierz następną, trudniejszą. Tak małymi krokami dojdziesz do handspringa, a kto wie, może i do iron x 🙂

Akceptacja własnych ograniczeń

W każdym sporcie, czy to tańcu, akrobatyce, czy piłce nożnej, pracujemy z własnym ciałem. Nie ma sensu działać wbrew niemu. Akceptacja własnych ograniczeń – tymczasowych lub trwałych, np. po kontuzji – to chyba jedna z najważniejszych lekcji, jakich uczy sport. Choć chęci nie brak, niektóre elementy pozostają poza naszym zasięgiem. W niektórych przypadkach można nad tym powoli, cierpliwie pracować, w innych trzeba pogodzić się z myślą, że czegoś nie zrobimy.

Zdrowie

Dotykamy tutaj kwestii zdrowotnych i właśnie one też są piekielnie ważne w sporcie. Bo co z tego, jeśli wepchniemy się na siłę do wymarzonej figury, jeśli przy okazji naderwiemy sobie mięśnie i będziemy niezdolni do dalszych treningów przez kolejne miesiące, a może nawet lata?

Ponadto czas na odpoczynek powinien bezwzględnie znaleźć się w Twoim kalendarzu, zwłaszcza jeśli jesteś początkujący_a. Nie tylko dlatego, że zmęczony organizm wolniej robi postępy, bo nie zdążył się zregenerować. Badania [2] pokazują, że silne zmęczenie fizyczne upośledza też podejmowanie decyzji oraz potęguje impulsywne zachowania.

Radość

Na koniec rzecz najważniejsza: treningi mają przede wszystkim sprawiać Ci radość! Jeśli idziesz na nie niechętnie, to w ostatecznym rozrachunku stajesz się smutasem ze złotym medalem na szyi. Czy tak według Ciebie wygląda sukces?

Na radość z treningu może składać się wiele rzeczy: od zadowolenia z siebie po wykonaniu nowego układu/figury, po przyjazną atmosferę w studio, na pięknych pamiątkach z treningów kończąc. Sam_a wiesz najlepiej, co wywołuje uśmiech na Twojej twarzy 🙂

Sukces to utrzymywanie motywacji

Jesteśmy zmotywowani, kiedy czujemy się po prostu dobrze. Łatwo nam wyobrazić sobie, że kiedy dotyka nas grypa, nawet nie przechodzi nam przez myśl, żeby iść na trening, bo po prostu nie mamy siły. Z mocami mentalnymi jest nieco inaczej, ale one również wpływają na to, czy zbliżamy się do osiągnięcia satysfakcji. Czasami kiedy mamy gorszy okres, może pomóc wizyta w salonie masażu lub, dla odmiany, u innego instruktora, który wprowadzi powiew świeżości. A w niektórych przypadkach – i nie ma w tym nic złego – potrzebna jest chwila przerwy i odpoczynku. Jeśli masz wrażenie, że sprowadza się do prostej i być może trywialnej rady: żyj w zgodzie ze sobą, to… Cóż, ja też tak myślę.

---

Źródła:

1. https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/12867/dobrostan_psychiczny_i_jego_rola_w_zyciu.pdf?sequence=1
2. https://zdrowie.pap.pl/ruch/jesli-sport-z-glowa